راهنمای تخصصی جمع‌آوری داده‌های تحقیقات بازار (۵ روش برتر)

داده‌های باکیفیت هسته‌ی اصلی هر پروژه موفق تحقیقات بازار است.به‌عنوان پژوهشگران، ما بهترین روش‌های جمع‌آوری این داده‌ها را می‌دانیم و درک می‌کنیم که هر روش چگونه می‌تواند نتایج متفاوتی ارائه دهد.

در این مطلب، دو روش کلیدی جمع‌آوری داده، مزایا و معایب آن‌ها، و نقششان در ارائه نتایج کاربردی برای مشتریان را بررسی خواهیم کرد.

جمع‌آوری داده در تحقیقات بازار چیست؟

جمع‌آوری داده در تحقیقات بازار فرایند گردآوری اطلاعاتی است که به سازمان‌ها کمک می‌کند تا درک بهتری از بازار هدف، مشتریان و/یا رقبا داشته باشند.

اکثر کسب‌وکارهای مدرن به‌نوعی تحقیقات انجام می‌دهند و داده جمع‌آوری می‌کنند. هدف نهایی از این فرایند، معمولاً دستیابی به پاسخ‌هایی درباره‌ی «چه کسی»، «چه چیزی»، «چه زمانی»، «کجا» و «چرا» در ارتباط با مشتریان و بازار موردنظر است.

داده‌هایی که از طریق تحقیق گردآوری می‌شوند، در نهایت برای تصمیم‌گیری استراتژیک سازمان‌ها استفاده شده و جهت‌دهی به استراتژی‌های بازاریابی و ارتباطات، توسعه محصولات جدید و عملیات کلی کسب‌وکار را امکان‌پذیر می‌سازد.

انواع اصلی داده‌های جمع‌آوری‌شده

دو نوع اصلی داده در تحقیقات بازار جمع‌آوری می‌شود: داده‌های اولیه و داده‌های ثانویه. در ادامه، هر یک از این روش‌ها را به‌تفصیل بررسی خواهیم کرد.

داده‌های اولیه

در تحقیقات بازار، دو روش اصلی برای جمع‌آوری داده وجود دارد. رایج‌ترین روش، جمع‌آوری داده‌های اولیه است که شامل گردآوری مستقیم داده از مخاطبان کلیدی (مانند مشتریان، جامعه هدف مصرف‌کنندگان، یا کارشناسان صنعت) می‌شود.

این نوع داده‌ها از طریق روش‌های کمی (مانند نظرسنجی‌های آنلاین یا تلفنی) یا روش‌های کیفی (مانند مصاحبه‌های عمیق یا گروه‌های کانونی) گردآوری می‌شوند.

جمع‌آوری داده‌های اولیه می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.

برخی از مزایای جمع‌آوری داده‌های اولیه عبارت‌اند از:

• بینش‌های مرتبط: این روش به سازمان اجازه می‌دهد اهداف و سؤالات پژوهشی خود را تعیین کند. با تمرکز بر اهداف خاص، داده‌های گردآوری‌شده کاملاً مرتبط و قابل‌اجرا خواهند بود.
• بینش‌های به‌روز: از آنجا که داده‌های اولیه برای اهداف و نیازهای خاصی جمع‌آوری می‌شوند، اطلاعات به‌دست‌آمده جدید و به‌روز هستند. در بازار و فضای رقابتی در حال تغییر، داشتن بینش‌های به‌روز بسیار ارزشمند است.
• مزیت رقابتی: انجام تحقیقات اولیه به سازمان این امکان را می‌دهد که دسترسی به نتایج را کنترل کند و معمولاً این داده‌ها را به‌صورت داخلی نگه دارد. با اجرای تحقیقات اختصاصی، می‌توان به اطلاعاتی دست یافت که رقبا به آن‌ها دسترسی ندارند.
• کاهش خطا و سوگیری: در جمع‌آوری داده‌های اولیه، پژوهشگر کنترل کاملی بر فرایند تحقیق دارد. این کنترل، امکان کاهش خطا و به حداقل رساندن سوگیری را فراهم می‌کند.

جمع‌آوری داده‌های ثانویه

در تحقیقات بازار، داده‌های ثانویه به‌اندازه داده‌های اولیه مورد استفاده قرار نمی‌گیرد، اما همچنان مزایای قابل‌توجهی دارد. جمع‌آوری داده‌های ثانویه شامل استفاده از منابع داده‌ای موجود مانند گزارش‌های صنعتی، نشریات یا پایگاه‌های داده است.

برخی از مزایای کلیدی داده‌های ثانویه عبارت‌اند از:

• دسترسی سریع به بینش‌ها: با استفاده از داده‌های موجود، سازمان‌ها می‌توانند به‌سرعت به سؤالات داخلی خود پاسخ دهند.
• صرفه‌جویی در هزینه: جمع‌آوری داده‌های ثانویه هزینه کمتری دارد، زیرا نیازی به انجام تحقیقات مستقیم توسط سازمان نیست. در برخی موارد، این داده‌ها حتی به‌صورت رایگان در دسترس هستند.
• امکان مقایسه و معیارگذاری: داده‌های ثانویه می‌توانند زمینه ارزشمندی را برای نتایج تحقیقات اولیه فراهم کنند. به‌عنوان مثال، اگر سازمانی مطالعه‌ای درباره‌ی شاخص خالص ترویج‌کنندگان (NPS) انجام دهد، می‌تواند از داده‌های ثانویه برای مقایسه امتیازات خود با میانگین‌های صنعتی استفاده کند.
• دسترسی به پایگاه‌های داده گسترده: داده‌های ثانویه معمولاً شامل مجموعه‌های داده‌ای بزرگی هستند که گردآوری آن‌ها برای یک سازمان به‌تنهایی دشوار است. این داده‌ها می‌توانند برای بررسی گروه‌های خاص یا شناسایی روندهای کلی بازار مفید باشند.
• تکمیل داده‌های اولیه: پس از انجام تحقیقات اولیه، پژوهشگران اغلب از داده‌های ثانویه برای تقویت و گسترش یافته‌های خود استفاده می‌کنند.

اهمیت فرآیند جمع‌آوری داده

جمع‌آوری داده، بنیان هر پروژه تحقیقاتی را تشکیل می‌دهد. این فرآیند، اطلاعات خام موردنیاز برای پاسخ به سؤالات پژوهشی، آزمون فرضیه‌ها و دستیابی به نتایج معنادار را فراهم می‌کند.

بدون داده‌های معتبر، شرکت‌ها ممکن است تصمیماتی اتخاذ کنند که به اشتباهات پرهزینه و فرصت‌های ازدست‌رفته منجر شود.

در تحقیقات بازار، داده‌ها عامل رشد کسب‌وکارها هستند. بنابراین، ضروری است که فرآیند جمع‌آوری داده در اولویت یک مطالعه تحقیقاتی قرار گرفته و با دقت و صحت بالا اجرا شود.

روش‌های جمع‌آوری داده

روش‌های متنوعی برای جمع‌آوری داده در تحقیقات بازار وجود دارد. انتخاب روش مناسب به اهداف پژوهش و در برخی موارد، امکان‌پذیری اجرایی آن بستگی دارد.

برخی از رایج‌ترین روش‌های جمع‌آوری داده شامل موارد زیر هستند:

• نظرسنجی‌ها: معمولاً به‌صورت آنلاین انجام می‌شوند، اما می‌توانند تلفنی یا حضوری نیز صورت گیرند. نظرسنجی‌ها ابزاری برای جمع‌آوری داده‌های کمی از تعداد زیادی از پاسخ‌دهندگان هستند و برای بررسی تصمیم‌گیری‌های مصرف‌کنندگان، اندازه‌گیری رضایت مشتریان و شناسایی روندهای بازار استفاده می‌شوند.
• گروه‌های کانونی: در این روش، گروه کوچکی از افراد برای بحث درباره‌ی یک موضوع خاص گرد هم می‌آیند. گروه‌های کانونی بینش‌های کیفی ارزشمندی درباره‌ی نگرش‌ها، ترجیحات و انگیزه‌های مصرف‌کنندگان ارائه می‌دهند.
• مصاحبه‌های عمیق: این گفت‌وگوهای فردبه‌فرد به پژوهشگران امکان می‌دهد تا به‌طور عمیق افکار و تجربیات مصرف‌کنندگان را بررسی کنند. این مصاحبه‌های طولانی به تحلیل دقیق موضوعات پیچیده کمک می‌کنند.
• تحقیقات مشاهده‌ای: پژوهشگران با مشاهده رفتار مصرف‌کنندگان در محیط طبیعی (مانند فروشگاه) می‌توانند اطلاعات ارزشمندی درباره‌ی نحوه تعامل آن‌ها با محصولات و خدمات و موانع احتمالی خرید به دست آورند.
• تحلیل‌های بازاریابی: با استفاده از داده‌های موجود در کانال‌های بازاریابی، رسانه‌های اجتماعی و کمپین‌های ایمیلی، سازمان‌ها می‌توانند پیام‌های خود را به‌صورت مؤثر به مخاطبان هدف ارسال کنند. این تحلیل‌ها امکان بهینه‌سازی کمپین‌ها و تغییر استراتژی‌ها را در صورت لزوم فراهم می‌کنند.

پاک‌سازی و کیفیت داده‌ها

با توجه به اینکه جمع‌آوری داده اساس هر پروژه تحقیقاتی موفق است، اولویت دادن به پاک‌سازی و کنترل کیفیت داده‌ها در طول این فرآیند ضروری است.

اگر داده‌های جمع‌آوری‌شده نادرست، ناقص یا جعلی باشند، بینش‌های استخراج‌شده غیرقابل‌اعتماد خواهند بود و می‌توانند سازمان‌ها را به تصمیم‌گیری‌های نادرست سوق دهند.

برخی از استانداردهای رایج برای تضمین کیفیت داده‌ها شامل موارد زیر هستند:

• مشارکت فعال پاسخ‌دهندگان: مشارکت‌کنندگان در پژوهش باید در طول فرآیند جمع‌آوری داده درگیر و علاقه‌مند نگه داشته شوند. انجام نظرسنجی‌های تعاملی و هدفمند، از خستگی پاسخ‌دهندگان جلوگیری می‌کند. همچنین، بررسی اطلاعات پروفایل و فرآیندهای احراز صلاحیت، از ورود افراد نامرتبط به مطالعه جلوگیری می‌کند.
• ایجاد فرآیندهای کنترل کیفیت: بررسی داده‌ها برای شناسایی خطاها و ناسازگاری‌ها ضروری است. شرکای پژوهشی باید رویه‌ای مشخص برای اطمینان از کیفیت داده‌ها داشته باشند (مانند فرآیندهای پاک‌سازی و چک‌لیست‌های کنترل کیفیت).
• استفاده از فناوری‌های جدید: ابزارهای مدرن می‌توانند به بهینه‌سازی فرآیند پاک‌سازی و اعتبارسنجی داده‌ها کمک کنند. این ابزارها قادرند پاسخ‌دهندگان جعلی را شناسایی کرده و داده‌ها را از نظر مشکلات رایج مانند الگوهای پاسخ‌دهی تکراری، پاسخ‌گویی سریع غیرعادی، یا پاسخ‌های تولیدشده توسط هوش مصنوعی بررسی کنند.

 

جمع‌آوری داده‌های دقیق و باکیفیت، پایه‌ی تصمیم‌گیری‌های استراتژیک در تحقیقات بازار است. مرکز تحقیقات بازاریابیTMBA با استفاده از روش‌های متنوع مانند نظرسنجی، مصاحبه و تحلیل داده، به کسب‌وکارها کمک می‌کنند تا مشتریان و رقبا را بهتر درک کنند.

منبع