گزارش جامع وضعیت جهانی هوش مصنوعی 2025 

از گسترش استفاده تا چالش‌های مقیاس‌پذیری

سه سال پس از معرفی ابزارهای نسل جدید هوش مصنوعی (Gen AI)، نتایج جدیدترین «نظرسنجی جهانی وضعیت AI مک‌کنزی» نشان می‌دهد که استفاده از هوش مصنوعی اکنون تقریباً در همه سازمان‌ها به جریان اصلی وارد شده است. ۸۸ درصد پاسخ‌دهندگان می‌گویند سازمانشان حداقل در یک بخش کاری از هوش مصنوعی استفاده می‌کند.
با وجود این گسترش، هنوز بسیاری از سازمان‌ها نتوانسته‌اند هوش مصنوعی را به‌طور عمیق در فرآیندهای عملیاتی خود وارد کنند تا ارزش‌آفرینی در سطح کل سازمان (Enterprise-Level Impact) محقق شود. این موضوع نشان می‌دهد که گذار از مرحله آزمایش و پایلوت به مرحله مقیاس‌پذیری، هنوز برای اکثریت شرکت‌ها چالشی جدی است.

۱. گسترش استفاده از AI: رایج، اما نه در سطح سازمانی

بر اساس نتایج نظرسنجی:

• ۸۸٪ سازمان‌ها استفاده منظم از AI در حداقل یک واحد دارند (نسبت به ۷۸٪ سال گذشته).

• اما حدود دو سوم هنوز در مرحله «آزمایش» یا «پایلوت» هستند.

• تنها یک‌سوم اعلام کرده‌اند که برنامه‌های AI خود را در سطح سازمانی مقیاس کرده‌اند.

این ارقام نشان می‌دهد که اگرچه ورود به AI بسیار سریع بوده، اما ارزش‌آفرینی سازمانی نیازمند تغییرات ساختاری، داده‌ای، و فرآیندی است که هنوز در بسیاری از شرکت‌ها شکل نگرفته است.

۲. استفاده از AI Agents: کنجکاوی بالا، مقیاس پایین

یکی از یافته‌های چشمگیر گزارش، رشد سریع استفاده از ایجنت‌های هوش مصنوعی است؛ سامانه‌هایی مبتنی بر مدل‌های پیشرفته که می‌توانند چندین مرحله از یک فرایند را برنامه‌ریزی و اجرا کنند.

• ۶۲٪ شرکت‌ها در حال آزمایش یا استفاده از AI Agents هستند.

• ۲۳٪ به‌طور رسمی در حال «گسترش» ایجنت‌ها در سازمان خود هستند.

• با این حال، این گسترش غالباً فقط در یک یا دو واحد کاری انجام می‌شود.

• در هیچ واحدی، بیش از ۱۰٪ سازمان‌ها در مرحله مقیاس‌پذیری ایجنت‌ها نیستند.

بیشترین استفاده از ایجنت‌ها در واحدهای زیر گزارش شده است:

• IT (خدمات پشتیبانی، مدیریت تیکت‌ها، رفع اشکال خودکار)

• مدیریت دانش (تحقیق عمیق، بازیابی اطلاعات سازمانی)

• صنایع: فناوری – رسانه – مخابرات (TMT) و سلامت

۳. رشد استفاده چندوظیفه‌ای از AI در سازمان‌ها

نتایج نظرسنجی نشان می‌دهد:

• اکنون بیش از دو سوم سازمان‌ها در بیش از یک واحد کاری از AI استفاده می‌کنند.

• ۵۰٪ در سه یا بیشتر واحد کاری آن را به‌کار گرفته‌اند.

• شرکت‌های بزرگ‌تر (به‌ویژه بالای ۵ میلیارد دلار درآمد) دو برابر‌ بیشتر از شرکت‌های کوچک‌تر وارد مرحله مقیاس شده‌اند.

این یافته‌ها نشان می‌دهد که منابع، زیرساخت و داده مناسب نقش اساسی در عبور از مرحله پایلوت دارند.

۴. ارزش‌آفرینی: نوآوری و رضایت مشتری جلوتر از سودآوری مالی

در سطح سازمانی، تنها ۳۹٪ پاسخ‌دهندگان می‌گویند AI بر EBIT آن‌ها اثر گذاشته است، و در بیشتر این سازمان‌ها اثر کمتر از ۵٪ است.

اما در سطوح خردتر، مزایای مهمی گزارش شده:

مزایای کاهش هزینه‌ها بیشتر در بخش‌های زیر مشاهده شده است:

• مهندسی نرم‌افزار

• تولید

• IT

مزایای افزایش درآمد در:

• بازاریابی و فروش

• استراتژی و مالی

• توسعه محصول و خدمات

بیشترین نتایج سازمانی مشاهده‌شده:

• بهبود نوآوری (۶۴٪)

• افزایش رضایت مشتری

• تمایز رقابتی

این نتایج نشان می‌دهد AI در حال حاضر بیشتر روی کیفیت و تجربه اثر گذاشته تا سودآوری مستقیم.

۵. High Performers: سازمان‌هایی که بیشترین سود از AI را می‌برند

حدود ۶٪ از سازمان‌ها در این مطالعه «عملکرد برتر» (AI High Performers) شناخته شده‌اند؛ یعنی سازمان‌هایی که:

• بیش از ۵٪ EBIT خود را از AI به‌دست می‌آورند.

• ارزش «قابل‌توجه» از پروژه‌های AI گزارش می‌کنند.

ویژگی‌ مشترک این سازمان‌ها:

۱. دید بلندپروازانه

سه برابر بیشتر از بقیه قصد دارند AI را برای تحول اساسی کسب‌وکار استفاده کنند.

۲. هدف‌گذاری فراتر از بهره‌وری

در حالی که ۸۰٪ سازمان‌ها AI را برای صرفه‌جویی و کارایی استفاده می‌کنند، High Performers اهدافی چون:

• نوآوری سازمانی

• خلق رشد جدید
  را هم دنبال می‌کنند.

۳. بازطراحی عمیق فرایندها

سه برابر بیشتر از دیگران فرایندها و جریان‌های کاری خود را بازمهندسی کرده‌اند.

۴. استفاده گسترده‌تر و بالغ‌تر از AI و AI Agents

در بسیاری از واحدها چندین برابر جلوتر هستند.

۵. رهبری قوی

رهبران این سازمان‌ها:

• مالکیت تغییر را برعهده می‌گیرند،

• خودشان کاربران فعال AI هستند،

• فرهنگ سازمانی «AI-First» ایجاد می‌کنند.

۶. سرمایه‌گذاری سنگین‌تر

یک‌سوم High Performers بیش از ۲۰٪ بودجه دیجیتال خود را به AI اختصاص می‌دهند.

۷. مدیریت بهتر ریسک

به‌طور میانگین ریسک‌های بیشتری را تجربه و مدیریت می‌کنند—به‌ویژه:

• نقض مالکیت فکری

• عدم انطباق با مقررات

۶. تأثیر AI بر بازار کار

شرکت‌ها دیدگاه‌های متفاوتی در مورد اثر AI بر نیروی انسانی دارند:

در سال گذشته

• اکثریت می‌گویند تغییری ایجاد نشده.

• کمتر از ۲۰٪ کاهش بیش از ۳٪ نیرو داشته‌اند.

برای سال آینده

• ۳۲٪ انتظار کاهش نیرو

• ۴۳٪ بدون تغییر

• ۱۳٪ افزایش نیرو

جالب اینکه:

• شرکت‌های بزرگ‌تر بیشتر انتظار کاهش دارند.

• High Performers بیشتر انتظار تغییرات گسترده دارند (چه افزایش، چه کاهش).

و در همین حال، اکثر شرکت‌ها در حال استخدام‌اند:

• بخصوص برای نقش‌های:

  • مهندس نرم‌افزار

  • مهندس داده

  • متخصصان مدل‌های AI

این نشان می‌دهد AI شغل‌ها را حذف نمی‌کند؛ آن‌ها را تغییر می‌دهد.

۷. مدیریت ریسک: افزایش تلاش‌ها اما فاصله با واقعیت‌ها زیاد است

سازمان‌ها اکنون به‌طور متوسط ۴ ریسک مرتبط با AI را مدیریت می‌کنند، در حالی که این عدد در سال ۲۰۲۲ تنها ۲ بود.

بیشترین ریسک‌های تجربه‌شده:

• عدم دقت (AI Inaccuracy) – رایج‌ترین

• ناتوانی در توضیح‌پذیری

• نقض حریم خصوصی

• مشکلات انطباق مقررات

۵۱٪ حداقل یک حادثه منفی گزارش کرده‌اند.

High Performers به‌دلیل استفاده گسترده‌تر، پیامدهای بیشتری را نیز تجربه کرده‌اند.

۸. جمع‌بندی: اکثریت هنوز در مسیر بلوغ AI هستند

• AI اکنون فراگیر است، اما مقیاس‌پذیری و ایجاد ارزش سازمانی هنوز عقب است.

• ایجنت‌ها در حال ظهورند اما هنوز در مراحل ابتدایی هستند.

• شرکت‌هایی که بیشترین ارزش را می‌گیرند:

  • بلندپروازانه عمل می‌کنند.

  • فرآیندها را بازطراحی می‌کنند.

  • بودجه و زیرساخت جدی تخصیص می‌دهند.

  • نوآوری را در کنار بهره‌وری دنبال می‌کنند.

با بلوغ بیشتر AI و agentic AI، مسیر برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار برای سازمان‌هایی که زودتر و عمیق‌تر سرمایه‌گذاری کرده‌اند، هموارتر خواهد شد.

ما در مرکز تحقیقات بازاریابی تی ام بی ای به کار و کسب ها کمک می کنیم تا بینش‌های کاربردی‌تر و تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تری به مشتریان خود ارائه دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر با شماره 02166028405 تماس بگیرید.

 

منبع